Niedziela, późny poranek. Podczas pierwszej rodzinnej videokonferencji spotkają się trzy pokolenia: X, Y oraz Z. Po pytaniach o zdrowie, pracę i dzieci, pada hasło „EMERYTURA”. Rodzice, przedstawiciele pokolenia Baby Boomers, czyli dzisiejsi 60-latkowie, prawie emeryci, deklarują, że ich najważniejszym opiekunem i źródłem dochodu będzie państwo. Wierzą, że ZUS oraz NFZ spełnią ich wszystkie potrzeby i że to wystarczy na przeżycie. Czy dadzą sobie radę? Szczerze? Po cichu liczą na pomoc dzieci oraz swoje niewielkie oszczędności.
Ich dzieci, kontrowersyjni Millenialsi lub pokolenie PRL (urodzeni wcześniej), stoją po drugiej stronie barykady – nie ufają państwu i wiedzą, że emerytura z ZUS-u będzie marną namiastką ich obecnych wypłat. Najmłodsi, ze smartfonem w ręku, są daleko myślami od emerytury, ale już dziś sprawdzają, jak mogą zaoszczędzić dodatkową kasę na podróż do Włoch i festiwal w Trójmieście (kiedy wreszcie będzie można się na nie wybrać).
Przy jednym stole ścierają się trzy zasadniczo różne podejścia do osobistych finansów. Dlaczego?
Zmiany nie tylko na rynku pracy
XXI wiek można określić mianem wielkich i dynamicznych zmian. Pod wpływem galopującego rozwoju technologicznego nasze życie zmieniało się z dekady z dekadę. Sposób codziennej komunikacji potrafił się odmienić zaledwie w ciągu roku – w momencie, w którym pojawiły się Snapchat czy TikTok, w zaledwie jeden dzień dziesiątki milionów młodych ludzi przeniosło całą swoją komunikację ze światem w zamknięty ekosystem. Znacznie wcześniejsze pojawienie się YouTube zupełnie zmieniło sposób spędzania wolnego czasu, a nawet to, kto jest dziś autorytetem i osobą wpływową.
W badaniach wiele czasu poświęca się problemom gospodarczym, które z tytułu tych zwrotów wystąpiły. Wydarzenia w 2020 roku, czyli przede wszystkim epidemia COVID-19, mocno zachwiały światową gospodarką, m.in. w obszarze pracy. Drugi kwartał 2020 definitywnie zmienił rynek – wiele branż ucierpiało, konieczna była redukcja etatów pracowników. Rynek pracownika jest w recesji. Do tego coraz więcej mówi się o kryzysach w kolejnych branżach oraz odbieraniu pracy przez roboty. Dużo o tych zjawiskach, na przykładzie branży kreatywnej, pisze Jacek Kotarbiński w e-booku „Przyszłość branży kreatywnej”. Ten ekonomista i autorytet świata marketingu stwierdza w swoim raporcie:
W perspektywie dwóch najbliższych dekad branża kreatywna nie przestanie istnieć. Będzie natomiast przechodzić diametralną ewolucję. Jakość́ usług oraz produktów tworzonych w tym sektorze zdecydowanie wzrośnie i w coraz większym stopniu będzie integrowana z rozwiązaniami informatycznymi.
Wydaje się, że zupełnie podobnie będzie z naszym podejściem do finansów osobistych.
Rodzice vs. dzieci – jak różnią się ich podejścia do emerytury?
Osoby, które mają aktualnie 50-60 lat, nie posiadają dużej wiedzy o instrumentach finansowych. W czasach PRL, gdy wszystko dostawało się na kartki lub z innego przydziału, trudno było mówić o osobistych finansach i ich zarządzaniu. To grupa ludzi stosunkowo nisko ubankowionych. Wystarczy powiedzieć, że dziś nadal nawet co trzeci emeryt nie ma konta bankowego, a emeryturę otrzymuje od listonosza!
Większość życia spędzili na umowach o pracę lub prowadząc własne biznesy. Gdy tworzył się w Polsce system emerytalny, oni już pracowali i konsumowali na bieżąco zarobione pieniądze. III filar powstał, gdy byli już 40-latkami płacącymi składki do ZUS oraz OFE. Ich jedynym dochodem po 60-tce będzie państwowa emerytura oraz niewielkie oszczędności, które udało im się odłożyć. Nie mają zobowiązań kredytowych oraz bardziej ufają państwu w kwestii swojego zabezpieczenia.
Ich zupełnym przeciwieństwem jest pokolenie Z oraz młodsi Millenialsi. Przede wszystkim obie generacje dorastały w świecie wolnego rynku, konkurencji i dostępu do wszystkich towarów pod warunkiem, że ma się pieniądze. Konto bankowe mają od 18. roku życia, czyli od kiedy najczęściej podejmują pierwszą pracę. Korzystają z aplikacji bankowych i to z reguły ich jedyny kontakt z bankowością.
Według badań to pokolenie jest najbardziej skłonne do oszczędzania. Odkładają przede wszystkim na przyjemności. Nawet połowa z nich nie myśli jeszcze o emeryturze. Mają jednak wyrobione nawyki oszczędzania, co pomoże im o wiele szybciej niż chociażby ich rodzicom wdrożyć plany oszczędzania na życie.
Pokolenie X, czyli współczesna klasa pracująca łączy oba podejścia w unikalny sposób
Pośrodku tych dwóch pokoleń jest dzisiejsza grupa wieku produkcyjnego. Pokolenie X ma teraz 40–45 lat. Całą wiedzę o produktach bankowych musiało zdobywać samodzielnie – od znajomych, z gazet lub na podstawie własnego doświadczenia. Z czasem zyskali coraz większą świadomość, ale przez to są o wiele ostrożniejsi.
To pokolenie z dużymi wydatkami. Mają małe dzieci, kredyty na mieszkanie we frankach, ich rynek pracy zmienia się dynamicznie, ale często na ich korzyść. Nadal mocniej skupiają się na „tu i teraz” niż na przyszłości. Mają kompletny brak zaufania do państwa oraz jego systemu emerytalnego. Wiedzą, że emerytury z ZUS-u będą naprawdę niskie, zwłaszcza jeśli postanowili pracować na swój rachunek. Widzieli na własne oczy sytuację z 2014 roku dotyczącą OFE. Nie widzą sensu w obowiązkowych składkach czy ubezpieczeniu zdrowotnym.
Nie lubisz oszczędzać na przyszłość?
Sprawdź dlaczego >>
Odkładają pieniądze na lokaty lub konta oszczędnościowe. Posiadają Indywidualne Konto Emerytalne lub Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, przy czym IKZE to bardziej popularna forma oszczędzania. W 2017 roku w tym przedziale wiekowym odnotowano największy wzrost otwartych kont IKZE. Pokolenie X korzysta ze zdobytej wiedzy – optymalizuje swoje podatki i stara się wyciągnąć z tego rozwiązania jak najwięcej dla siebie i swojej przyszłości.
Jak oszczedzają Millenialsi (pokolenie Y)?
Pokolenie Millenialsów to osoby w wieku 25–39 lat, które rozpoczęły pierwsze poważne prace lub rozwijają swoje kariery. To pokolenie może pochwalić się najlepszym poziomem wykształcenia, wysokim ubankowieniem (93 proc. osób w wieku 15–30 lat posiada konto w banku) oraz mobilnością (58 proc. korzysta tylko z konta mobilnego). Ale też najbardziej materialistycznym podejściem do życia. Lubią mieć rzeczy na własność (mieszkanie, samochód), zamiast je wynajmować (chociaż mogą w ramach ekonomii współdzielenia, z ang. sharing). Millenialsi zdają sobie sprawę, że „żeby mieć, trzeba zarobić”, i nie mają z tym większego problemu. A jak oszczędzają?
66 proc. Millenialsów deklaruje, że stara się odkładać, ale tylko 15 proc. robi to systematycznie. Z drugiej strony aż 73 proc. przedstawicieli pokolenia Y deklaruje, że posiada oszczędności – średnio 5 000 złotych. To bardzo dużo w porównaniu do pokolenia X w ich wieku i dobra wróżba na przyszłość. ⅓ igreków przyznaje, że ma świadomość, jak ważne są oszczędności, ale nie potrafi się zmobilizować, aby je regularnie odkładać.
Warto zwrócić uwagę, że samo pokolenie jest dość zróżnicowane wewnętrznie. Część osób podchodzi bardzo hedonistycznie do życia według dewizy „tu i teraz” i wszystko przeznacza na bieżące potrzeby. Tym potrzeba więcej edukacji i dobrych produktów finansowych dopasowanych do ich charakteru.
Są też igreki ostrożne, które świadomie decydują się na odkładanie pieniędzy na wkład własny do mieszkania czy emeryturę. To ludzie wysoko zmotywowani, czytają blogi finansowe, prowadzą budżet. Zdają sobie sprawę, że oszczędności to ich przyszłe zabezpieczenie.
Co ciekawe, Y to pokolenie, które boi się akcji czy funduszów inwestycyjnych (więcej tutaj), ale wielu z jego przedstawicieli nie miałoby nic przeciwko kupowaniu kryptowalut. Dlaczego? To oni byli świadkami krachu finansowego w 2008 roku. Nie tylko widzieli go na ekranach telewizorów, ale również odczuwali go, wchodząc na rynek pracy po pierwsze pieniądze.
Najwięcej oszczędności mają… nastolatkowie?
Generacja Z, czyli osoby urodzone w latach 1995 – 2019, nie ma łatwo. Uważa się, że to pokolenie stracone, uzależnione od mediów i smartfona, bez bliskich i przyjaciół w realu. To powszechnie powtarzany stereotyp, który niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. To pokolenie z bardzo szerokim dostępem do informacji, z wysoką świadomością konsumencką i finansową. Wychowani w kapitalizmie, świetnie zdają sobie sprawę, że „bez pracy nie ma kołaczy”. Są ostrożni w wydawaniu swoich pieniędzy. Co ciekawe, o wiele lepiej niż pokolenie Y radzą sobie z oszczędzaniem! 90 proc. młodych ludzi deklaruje, że woli oszczędzać pieniądze niż wziąć kredyt czy pożyczkę. Dodajmy, do tego fakt, iż największy odsetek osób deklarujących, że posiada odłożone środki, które są wyłącznie do ich dyspozycji, jest wśród Pokolenia Z – aż 84 proc.!
Mamy więc podstawy, by twierdzić, że dzisiejsza młodzież, która dorasta wśród przekazów medialnych o głodowych emeryturach, będzie aktywnie poszukiwała sposobów na finansowe zabezpieczenie życia po 60-tce. Warto tutaj przypomnieć, że IKE i IKZE można otworzyć już od 16. roku życia!
Polskie społeczeństwo to pełny przekrój podejścia do pieniędzy
Od zupełnej niewiedzy na temat finansów osobistych po płacących telefonem za zakupy dwudziestolatków – w zaledwie kilkanaście lat przenieśliśmy się w inne czasy. Emerytura dotyczyć będzie jednak każdego z nas.
Najmłodsze pokolenie ma duże szanse żyć godnie za kilkadziesiąt lat. Ich rodzice słyszą już ostatni dzwonek, by zacząć oszczędzać na lata życia spędzone na emeryturze. Warto wybrać na ten cel dedykowane rozwiązania finansowe w ramach III filaru emerytalnego: IKE lub IKZE. Zapewniają one nie tylko bezpieczeństwo pieniędzy, ale przede wszystkim możliwość uniknięcia podatków i zwiększenia dochodu na emeryturze. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o IKZE i o tym, jak zyskać dodatkowe pieniądze, jednocześnie odkładając na emeryturę, sprawdź koniecznie artykuł „Weź emeryturę na zimno” lub zajrzyj do naszego kalkulatora IKZE, który wszystko dla Ciebie wyliczy.
Materiał reklamowy Generali Investments TFI S.A. Generali Investments TFI S.A. działa na podstawie decyzji KPW (obecnie: KNF) z dnia 1 czerwca 1995 r., nr decyzji KPW-4073-1\95. Brak gwarancji osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszy. Uczestnik musi się liczyć z możliwością zmniejszenia lub utraty zainwestowanych środków. Wyniki inwestycji mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne i podatki. Wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią gwarancji osiągnięcia ich w przyszłości. Szczegółowe informacje na temat IKE i IKZE w Generali Investments TFI S.A. znajdują w Regulaminach prowadzenia IKE lub IKZE. Indywidualna sytuacja Uczestnika może mieć wpływ na zasady opodatkowania. Przed zawarciem umowy o prowadzenie IKE lub IKZE zaleca się kontakt z doradcą podatkowym. Niniejszy materiał nie zawiera pełnych informacji niezbędnych do oceny ryzyka związanego z inwestycją w papiery wartościowe oraz inne instrumenty finansowe. Decyzje inwestycyjne dotyczące inwestowania powinny być podejmowane wyłącznie po zapoznaniu się z Prospektami Informacyjnymi funduszy, zawierającymi szczegółowe informacje w zakresie: czynników ryzyka, zasad sprzedaży jednostek uczestnictwa funduszy, tabelę opłat manipulacyjnych oraz informacje podatkowe. Prospekty Informacyjne, Dokumenty zawierające kluczowe informacje, Informacje dla Klienta AFI, tabela opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie www.generali-
Porozmawiaj z ekspertem o emeryturze
Otrzymasz rozsądny plan emerytalny
Rozmowa potrwa maksymalnie kilkanaście minut
W każdej chwili możesz usunąć swoje dane osobowe
Dziękujemy za zostawienie namiarów do siebie.
Widzimy, że jesteś zainteresowany tematem swojej emerytury. Nasz ekspert skontaktuje się z Tobą w najbliższym czasie, aby pomóc Ci wybrać najlepsze rozwiązanie.
